اسحاق قمى نقل کرده که بر حضرت ابى جعفر امام باقر علیه السّلام وارد شده محضرش عرض کردم:
فدایت شوم، بیان فرمایید: آیا مؤمن زنا مى‏ کند؟
فرمودند: خیر.
عرض کردم: آیا لواط مى ‏کند؟
فرمودند: خیر.
عرض کردم: آیا مسکر و شراب مى‏ آشامد؟
فرمودند: خیر.
عرض کردم: مرتکب گناه مى‏ شود؟
فرمودند: آرى.
عرض کردم: فدایت شوم اگر زنا و لواط نکرده و مرتکب سیّئات و بدیها نمى ‏شود، پس گناهى که مرتکب مى ‏شود چیست؟
فرمودند: اى اسحاق حق تبارک و تعالى فرموده: آنان که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دورى مى‏ کنند مگر از لمم و گناه صغیره.
مؤمن گاهى گناه صغیره‏اى که قصدش را نداشته انجام مى‏ دهد.
عرض کردم: فدایت شوم، بفرمایید: آیا کسى که نصب عداوت شما نموده و سبّ خاندان رسالت را مى‏ نماید با چیزى پاک و تطهیر مى‏ شود؟
فرمودند: خیر.
عرض کردم: فدایت شوم گاهى مى‏ بینم مؤمن یکتاپرستى را که اعتقادش همچون اعتقاد من بوده و به ولایت و محبّت شما خاندان پابند بوده و بین من و او هیچ اختلافى نیست با این حال شرب خمر نموده و زنا و لواط کرده و وقتى براى یک حاجت نزدش مى‏ روم و به او عرضه مى‏ کنم با روى گرفته و ترش کرده ‏اش مواجه شده و مشاهده مى‏ کنم در بر آوردن حاجتم کند و سخت مى‏ باشد.

و از آن طرف گاهى ناصبى که در اعتقاد با من مخالف است دیده مى‏ شود وقتى براى حاجتى نزدش مى‏ روم و مرا مى ‏شناسد که در عقیده با او مخالف هستم با این حال با روى گشاده و باز با من برخورد کرده و سریعا به حاجت من پرداخته و با نشاط و سرور که حاکى از دوست داشتنش در روا کردن نیاز من هست اقدام به آن مى ‏کند، مشاهده مى‏ کنم که نماز بسیار مى‏ خواند و روزه زیاد مى‏ گیرد و صدقه و زکات فراوان مى‏ دهد و در امانتى که نزدش مى‏ گذارند خیانت نکرده و آن را رد مى‏ نماید، سرّ این دو حرکت چیست؟

حضرت فرمودند: آیا نمى‏ دانید که از کجا و به چه سبب گناه و عصیان از شما سر مى‏زند؟
عرض کردم: خیر به خدا قسم فدایت شوم، مگر آنکه شما آگاهم نمایید.
حضرت فرمودند: خداوند تبارک و تعالى چون در یگانگى متفرّد و منحصر بود لا جرم تمام اشیاء را آفریده ولى نه از چیزى و مادّه ‏اى بلکه شرح آفرینشش چنین است:
آب شیرین را بر زمین پاک و پاکیزه هفت شبانه روز جارى نمود، سپس آب را بند آورد و یک مشت از خاک پاک و طاهرى که گل شده بود را برداشت، این مشت گل، طینت و گل اهل بیت عصمت و طهارت بود، سپس از زیر آن گل، مشتى دیگر برداشت و آن گل و طینت شیعیان ما بود، سپس ما را براى خودش اختیار فرمود و اگر طینت و گل شیعیان را همچون طینت ما به خود وامى‏ گذارد هرگز احدى از ایشان مرتکب زنا و سرقت و لواط و شرب مسکر و افعال قبیحه‏اى که نام بردى نمى‏ شد ولى این طور نشد بلکه حق تعالى هفت شبانه روز آب شور را بر روى زمین ملعونه و ناپاک جارى فرمود سپس آن را قطع کرد و پس از آن مشتى از آن گل را که گل ملعونه و به واسطه طول مجاورتش با آب تغییر یافته و سیاه رنگ شده بود (لجن) برداشت.

این مشت گل طینت آلوده و فاسد بود که عبارت باشد از طینت دشمنان ما اگر خداوند عزّ و جلّ طینت دشمنان ما را به حال خود مى‏ گذارد هرگز آنها را در میان انسانها نمى ‏دیدى و ابدا به شهادتین اقرار نکرده و روزه نگرفته و نماز نخوانده و زکات نداده و حج بیت اللَّه نرفته، و هیچ گاه ایشان را با حسن خلق ملاقات نمى ‏کردى ولى حق تبارک و تعالى طینت شما و ایشان را جمع نمود و با هم مخلوط کرد و به هم مالید همچون مالیدن پوست و سپس آن دو را با هم در آب ممزوج فرمود، پس هر لفظ ناهنجار یا عمل زنا یا افعال قبیحه‏اى که یاد کردى از قبیل شرب مسکر یا غیر آن از برادر مؤمن خود مشاهده مى ‏کنى ناشى از جوهریّت و طینت و یا از ایمان او نیست بلکه به واسطه تماسى که ناصبى با طینت او پیدا کرده وى بر انجام این سیّئات و قبائح اقدام و مبادرت مى‏ کند چنانچه هر فعل نیکو و خلق زیبا و یا از ایمان او نیست بلکه به واسطه تماسى که ناصبى با طینت او پیدا کرده وى بر انجام این سیئات و قبائح اقدام و مبادرت مى‏ کند چنانچه هر فعل نیکو و خلق زیرا و یا روزه و نماز یا حج بیت اللَّه یا صدقه یا معروفى از ناصبى سر مى‏ زند مستند به جوهریّت و طینت او نبوده بلکه تماسّش با ایمان سبب اکتساب این افعال پسندیده و صدورش در خارج گردیده است.

عرض کردم: فدایت شوم، وقتى قیامت بپا شود چه خواهد شد؟
حضرت به من فرمودند: اى اسحاق آیا خداوند خیر و شر را در یک جا جمع خواهد فرمود؟
وقتى قیامت شود حق تعالى آنچه از ایمان را که با طینت ناصبى‏ها اصابت کرده و منشأ افعال حسنه شده از ایشان گرفته و به شیعیان ما رد نموده و به عکس آنچه از خباثت ناصبى با طینت شما مقرون گردیده و باعث صدور قبایح گردیده است را از شما گرفته و به ایشان بر مى‏ گرداند و اساسا هر چیزى به عنصر اوّلى که ابتدائش بوده بر مى ‏گردد.
حضرت فرمودند: آرى، هر چیزى به جوهره خود که از آن صدور یافته باز مى‏ گردد.

عرضه داشتم: فدایت شوم آیا حسنات و افعال نیک ناصبى‏ها را گرفته و به ما بر مى‏ گردانند و به عکس افعال قبیح و ناپسند ما را به ایشان ارجاع مى‏ دهند؟
حضرت فرمودند: آرى به خدایى که غیر از او معبودى نیست امر چنین مى‏ باشد.
عرض کردم: فدایت شوم در کتاب خدا آیه‏ اى که شاهد بر این گفتار باشد مى ‏یابم یا نه؟
حضرت فرمودند: آرى.
عرضه داشتم: در کدام آیه این مضمون مى‏ باشد؟
فرمودند: آیا این آیه را تلاوت نکرده‏ اى؟
فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً (آن کسانى که از گناه توبه کنند و با ایمان به خدا عمل صالح به جاى آورند خدا گناهان آنها را به ثواب بدل گرداند چه آنکه خداوند در حق بندگان بسیار مهربان و آمرزنده است).
خداوند متعال تنها سیّئات شما را که دوستان ما هستید به حسنات مبدّل مى ‏فرماید.

منبع:علل الشرائع / ترجمه ذهنى تهرانى، ج‏2، ص569تا570.